September 20, 2019 श्रीज्ञानेश्वरी जयंती

आज भाद्रपद कृष्ण षष्ठी, आजच्या तिथीला 'श्रीज्ञानेश्वरी जयंती' म्हणतात. अर्थात् ही श्रीज्ञानेश्वरीच्या निर्मितीची तिथी नाही, श्रीसंत एकनाथ महाराजांनी केलेल्या श्रीज्ञानेश्वरीच्या प्रतिशुद्धीची ही तिथी आहे. जवळपास तीनशे वर्षांमधील पाठांतरांमुळे मूळ श्रीज्ञानेश्वरीच्या पाठात ज्या अशुद्धी निर्माण झाल्या, चुकीचे पाठ रूढ होत गेले, ते श्रीसंत एकनाथ महाराजांनी काढून टाकून श्रीज्ञानेश्वरीची शुद्ध प्रत पुन्हा तयार केली. ती त्यांची लेखनकामाठी आजच्या तिथीला पूर्ण झाली होती.
सद्गुरु श्री माउलींचेच स्वरूप असणाऱ्या श्रीज्ञानेश्वरीचे माहात्म्य सांगताना श्रीसंत जनाबाई म्हणतात,
वाचावी ज्ञानेश्वरी, डोळां पहावी पंढरी ॥१॥
ज्ञान होये अज्ञान्यांसी, ऐसा वर त्या टीकेसी ॥२॥
ज्ञान होये सकळा मूढां, अतिमूर्ख त्या दगडां ॥३॥
वाचेल जो कोणी, जनी त्यासी लोटांगणी ॥४॥
श्रीसंत जनाबाई सांगतात, "श्रीमद् भगवद् गीतेची रहस्योद्घाटक  टीका असणारी श्रीज्ञानेश्वरी अावर्जून वाचावी अाणि पंढरीची वारी करावी, डोळ्यांनी पंढरीनगरी पाहावी. कारण या टीकेला एक विशेष आशीर्वाद आहे की, जे अज्ञानी आहेत त्यांना त्यामुळे ज्ञान होईल. अतिमूर्ख असणारा, दगड असणाराही कोणी जर ही मनापासून वाचेल, तरी त्यालाही ज्ञान होईल. अशा प्रेमाने व श्रद्धेने जो कोणी ही श्रीज्ञानेश्वरी वाचेल, तिला शरण जाईल, त्याला मीच लोटांगण घालते !"
श्रीसंत जनाबाईंचा हा अभंग वरवर अगदी सोपा वाटत असला, तरी त्याचा गूढार्थ अतिशय विलक्षण आहे. जिज्ञासूंनी त्यासाठी प.पू.श्री.शिरीषदादा कवडे यांनी या अभंगावर केलेली दोन प्रवचने मुद्दाम वाचावीत. "वाचावी ज्ञानेश्वरी" याच नावाने प्रस्तुत ग्रंथ श्रीवामनराज प्रकाशनाने प्रकाशित केलेला आहे.
आजच्या पावन तिथीला सद्गुरु भगवान श्री ज्ञानेश्वर माउलींचेच अपर स्वरूप असणाऱ्या माय माहेश्वरी श्री ज्ञानदेवीला आपण सर्वभावे शरण जाऊन दंडवत घालू या आणि आजन्म तिची सेवा करून या दुर्लभ अशा मानवी आयुष्यात धन्य धन्य होऊ या !
सद्गुरु श्री माउलींच्या 'भावार्थदीपिका' तथा 'श्रीज्ञानेश्वरी'चे संतांनी वर्णिलेले माहात्म्य सांगणारा, ती कधी निर्माण झाली, कशी निर्माण झाली ते सांगणारा आणि तिच्या सेवेचे व सेवनाचे सुफल कथन करीत श्रीज्ञानेश्वरीची शब्दपूजा मांडणारा लेख खालील लिंकवर जाऊन आजच्या पावन तिथीला आवर्जून वाचावा ही प्रेमळ प्रार्थना !
दृढ धरा मनीं ज्ञानेश्वरी
https://rohanupalekar.blogspot.com/2018/09/blog-post_30.html