June 07, 2016 *** अज्ञात खजिना - १ ***

#अज्ञातपणमाहीतअसावेअसेमौलिक

सासवड येथील श्रीसंत सोपानदेव समाधी मंदिरातील हे विशेष शिल्प आहे. मंदिराजवळील जुन्या वाड्यात खोदकाम करताना सापडले, अशी माहिती मला मिळाली होती. या शिल्पात एका बाजूला श्रीज्ञानेश्वर माउली व भावंडे भिंतीवर बसलेली दिसत आहेत. त्यांच्या चौघांच्याही पायाशी एक एक भोक आहे व भिंतीच्या खाली हात जोडून एक माणूस बसलाय, ते योगिराज चांगदेव आहेत. त्यांचा वाघही शेजारी आहे. शिल्पाच्या दुस-या बाजूला अनेक छोट्या छोट्या मूर्ती आहेत. उजवीकडील वरच्या कोप-यात एक शिवपिंड असून त्याखाली शेषशायी भगवान लक्ष्मीविष्णू आहेत. त्या लिंगावर जर पाणी टाकले तर शिल्पाच्या आतून तयार केलेल्या मार्गाने ते पाणी दुस-या बाजूला येऊन या चारही भावंडांच्या पायांना स्पर्श करून खाली बसलेल्या चांगदेवांच्या अंगावर पडते. तसेच शिवलिंग ज्या बाजूला आहे, त्याखालील भोकांमधून कारंज्यासारखे देखील बाहेर पडते. अतिशय सुंदर शिल्प असूनही हे तसे बेवारसच आहे. मंदिर समितीने एक चौथरा करून त्यावर ते स्थापलेले आहे. दर्शनाला येणारे लोक त्यावर हळदकुंकू, खडीसाखर वगैरे वाहतात व नमस्कार करतात. पण या सुरेख शिल्पाविषयी अजून संशोधन करून त्याचे यथायोग्य जतन करणे गरजेचे आहे. पुण्याहून जवळच आहे, कृपया ज्यांना शक्य आहे त्यांनी आवर्जून पाहून यावे, ही विनंती.
( कृपया ही माहिती शेयर करावी, पण माझ्या नावासह....चोरीचा धंदा बरा नाही. ;-) )
- रोहन विजय उपळेकर
भ्रमणभाष : 8888904481.